HIZLI TREN

Hızlı trenlerin teknik özellikleri
Hızlı trenlerin rahat ve güvenli bir yolculuk yapması için birçok faktörün bir araya gelmesi gerekiyor. En önemli koşullardan birisi de, trenlerin ulaştığı yüksek hızı destekleyecek rayların dayanıklılığı.
Hızlı trenler 40 yıldır dünyanın çeşitli ülkelerinde milyonlarca yolcuyu taşıyor. Yeni kuşak demiryolu hatları üzerinde giden bu trenlerin bazıları saatte 500 kilometrenin üzerinde hıza ulaşabiliyor. Hızlı trenlerin güvenli bir şekilde işlemesi için, vagon aerodinamiğinden elektronik kontrol sistemlerine kadar, birçok altyapı unsurunun tamamlanması gerekiyor.
İLK HIZLI TREN 1964 TE YAPILDI
İlk hızlı tren 1964 Tokyo Olimpiyatları için Japonya tarafından geliştirilmişti. İlk hızlı tren Tokaido ilk seferini, Tokyo-Osaka arasında gerçekleştirmişti. Japonya yı Fransa izledi. Mevcut demiryolu hattını yenileyen ve daha hafif özel vagonlar imal eden Fransız Devlet Demiryolları İşletmeleri, 1967 yılındaki ilk denemesinde saatte ortalama 253 kilometre, 1972 de ise 318 kilometre hıza ulaştı. Hızlı trenler bugün Fransa dışında Almanya, Belçika, Hollanda, İngiltere, İspanya ve İtalya dahil birçok Avrupa ülkesi, ABD, Japonya, Çin ve Güney Kore de kullanılıyor. Bu trenlerin bir kısmı saattte 500 kilometre hızı dahi aşarak rekor kırıyorlar.
DİZELDEN ELEKTRİĞE MOTOR GÜCÜ
Bir trenin yüksek hıza ulaşmasını sağlayan birinci faktör motor gücü. Avrupa da önceleri dizel motorlu lokomotiflerin çektiği hızlı trenler, elektrik enerjisi ucuzladıkça, yerini elektrik motorlu lokomotiflere bıraktı. Fransa daki kullanımda bulunan yeni kuşak hızlı trenlerde, 6 ila 10 megavat gücünde 8 ila 12 adet motor bulunuyor. Elektrik enerjisini nakil hattından motora ulaştıran düzeneklerin iletkenliği ve tasarımı yüksek hıza ulaşmak açısından büyük önem taşıyor.
AERODİNAMİK VAGON YAPISI
Yüksek hızlara ulaşmak için ikinci önemli faktör ise, vagonların yapısı. Dünyada kullanılan hızlı trenlerin vagonları, eski kuşak trenlere göre çok daha hafif. Vagonların, trenin maruz kaldığı hava ve ray sürtünmesini minimuma indirmeleri için özel bir aerodinamik yapıda üretilmeleri gerekiyor. İlk ve son vagon, vagon arası boşluklar özel olarak hesaplanırken, yine ray sürtünmesini azaltmak için özel tasarlanmış tekerlekler kullanılıyor. Üniversitelerde geliştirilen bu tasarımlar daha sonra bir çok kereler deneniyor.
HIZLI TRENE ÖZEL RAY
Hızlı trenlerin söz konusu yüksek hızlara ulaşması için ancak bu hızı destekleyen özel yapım demiryolu rayları gerekiyor. Yüksek hızlarda merkezkaç kuvveti normale göre çok daha yüksek olduğu için, rayların bu hızı destekleyecek güçte dayanıklı olması gerekiyor. Raydan çıkma tehlikesini minimize etmek için, yüksek hızlı demiryolu hatlarının mümkün olduğunca düz, eğimsiz ve virajsız inşa edilmesi gerekiyor. Seyir ortamındaki herhangi bir değişiklik treni olumsuz etkileyeceğinden, yüksek hızlı hatlarda tünel kullanmaktan kaçınılıyor. Eski hatlar üzerinde ise, trenler, hız performanslarının ancak yarısını kullanabiliyor.
ALTYAPI OLMAZSA OLMAZ
Almanya hariç, bütün ülkelerde tren hatları tel örgülerle dış ortamdan yalıtılmış durumda. Bunun başlıca nedeni tren raylarına girecek bir otomobil, hayvan veya insandan kaynaklanacak kazaları önlemek. Trafik sinyalizasyonu, seyir kontrolü ve diğer güvenlik sistemleri için en son teknoloji kullanılıyor. Günde binlerce yolcuyu taşıyan hızlı trenlerin, görevlerini güvenle yerine getirebilmeleri sayılan altyapı yatırımlarına bağlı.
Japon tren 581 km ye ulaştı
Japonya nın, raydan sadece birkaç milimetre yüksekte, rayla doğrudan temassız hareket eden treni Maglev, saatte 581 kilometre hıza ulaşarak, bu dalda yeni bir dünya rekoru kırdı.
Özel Japon demiryolu şirketi Central Japan Railway e ait Maglev treni, başkent Tokyo’nun batısındaki Yamanaşi eyaletinde yapılan deneme sürüşünde 581 kilometre hıza erişti.
Alman ThyssenKrupp AG ve Siemens in oluşturduğu konsorsiyum Transrapid International mühendisleri tarafından saatte 430 kilometre hızla seyretmek üzere tasarlanan Maglev treni, geçen ay yapılan deneme sürüşünde de saatte 560 kilometre hıza ulaşmıştı. Japon demiryolu şirketi, denemelerin sonunda Maglev in saatte 580 kilometre hıza ulaşmasını hedefliyordu.
Güney Kore in gümüş mermi treni
Güney Kore in ilk süper hızlı treni hizmete girdi. Başkent Seul ile sanayi kentleri Busan ve Mokpo u birbirine bağlayacak olan süper hızlı tren 12 milyar dolara mal oldu.
Görünüşünden dolayı gümüş mermi olarak adlandırılan süper hızlı tren saatte 300 km yol alabiliyor. 1970 yılında tamalanan 428 km lik Seul-Busan hattından sonra, gümüş mermi hızlı treni Güney Kore tarihindeki en önemli ulaştırma projelerinden biri olarak kabul ediliyor.
Yolcular, 160 kmlik Seul-Daejeon hattını 49 dakikada alacaklar, 415 km lik Seul-Busan arası ise 160 dakika sürecek. Trenin bu mesafeyi normal şartlarda daha kısa zamanda alacağı, ancak rayların eskiliği nedeniyle ufak bir zaman kaybına uğradığı belirtildi. 2010 yılına kadar tamamiyle değiştirilecek raylarla birlikte, 415 km lik mesafe 115 dakikada kat edilecek. Trenin ilk yıl 180 bin yolcuyu taşıması bekleniyor. Tren, Fransız Alstom firması ile ortaklaşa gerçekleştirildi.
Kaynak:www.ntvmsnbc.com